Θέατρο Καμπούκι

Καμπούκι (Kabuki). Είδος ιαπωνικού Θεάτρου χαρακτηριζόμενο από την ιδιαίτερη δραματικότητά του και το εντονότατο μακιγιάζ των ηθοποιών του. Το όνομα προέρχεται από το ρήμα «kabuku» («ξεχωρίζω»), και συνεπώς το Καμπούκι μπορεί να ερμηνευτεί ως «πρωτοποριακό Θέατρο» ή «παράξενο Θέατρο». Τα ιδεογράμματα που απαρτίζουν την γραπτή λέξη «καμπούκι», σημαίνουν «τραγουδώ», «χορεύω» και «ικανότητα», συνεπώς κατά γράμμα το «Καμπούκι» θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «τραγουδοχορευτική τέχνη».

1603–1629: Γυναικείο Καμπούκι

Η ιστορία του καμπούκι ξεκινά το 1603 όταν η Οκούνι, μία μίκο (νέα γυναίκα στην υπηρεσία ενός ναού Σίντο) του Ιζούμο Τάισα ή Izuni No Okumi ξεκίνησε να χορεύει ένα νέο στυλ δράματος στην κοίτη του ποταμού στο Κυότο. Για αυτό το λόγο το καμπούκι γράφεται και "歌舞妓" (χορεύσουσα και τραγουδούσα πόρνη) κατά τη διάρκεια της περιόδου Έντο. Σε αυτό το νέου τύπου δράμα, το οποίο έγινε σχεδόν αμέσως πολύ δημοφιλές, τον ρόλο τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών ενσάρκωναν γυναίκες. Όταν η φήμη της Izuno no Okuni μεγάλωσε τόσο ώστε να προσκληθεί να παίξει ακόμα και στην αυτοκρατορική Αυλή, σε όλη την χώρα δημιουργήθηκαν αρκετοί παρόμοιοι γυναικείοι θίασοι. Η αρχική μορφή του Καμπούκι διέφερε από αυτήν που γνωρίζουμε σήμερα. Καθώς μάλιστα ένας μεγάλος αριθμός των ηθοποιών του ήταν διαθέσιμες και για πορνεία, κατά την περίοδο Έντο το Καμπούκι γραφόταν εναλλακτικά και με άλλα ιδεογράμματα ως «τραγουδοχορευτική πόρνη».

Η ελευθεριακή και συχνά βίαιη ατμόσφαιρα του Καμπούκι, το οποίο δεν ασχολείτο με ηρωϊκές προσωπικότητες και γεγονότα αλλά σατίριζε πρόσωπα της καθημερινής ζωής και πολύ συχνά επώνυμους κυβερνητικούς αξιωματούχους, προβλημάτισε το σογκουνάτο Τοκουγκάβα, που είχε αναλάβει την εξουσία το 1603, με αποτέλεσμα το 1629 να απαγορευθεί η συμμετοχή των γυναικών στα έργα του Καμπούκι με σκοπό την προστασία της «δημοσίας αιδούς». Από εκείνη την στιγμή, το Καμπούκι πέρασε στα χέρια των ανδρών και δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην πλοκή παρά στον χορό. Επειδή όμως και σε αυτή του την μορφή το Καμπούκι δημιουργούσε προβλήματα στα δημόσια ήθη και στην δημόσια τάξη (με εκπόρνευση και των νεαρότερων ανδρών ηθοποιών ή με ταραχές που προκαλούσαν θεατές), το σογκουνάτο απαγόρευσε το έτος 1652 την συμμετοχή και των νεαρών ανδρών στην συγκεκριμένη μορφή Θεάτρου.

Το ραντεβού μεταξύ ενός άντρα και ένός νέου , ίσως ενός ηθοποιού Καμπούκι. Οι νέοι ηθοποιοί Καμπούκι ήταν περιζήτητοι από άντρες που επιζητούσαν σούντο

Μετά το 1653: Αντρικό Καμπούκι

Από το 1653, μόνο ώριμοι άνδρες επιτρεπόταν να εκτελούν παραστάσεις kabuki, το οποίο στη συνέχεια εξελίχθηκε σε ένα ιδιαίτερα εκλεπτυσμένο και στυλιζαρισμένο είδος θεάτρου και ονομάστηκε γιαρό καμπούκι (野郎歌舞伎, δηλαδή, Αντρικό Καμπούκι ). Η μεταμόρφωση αυτή του ύφους οφείλεται εν μέρει και από το κωμικό θέατρο Κιογκέν όπως επιβληθηκε από τους σογκούν της εποχής .

Το όνομα γιαρό τελικά εγκαταλέιφθηκε αλλά όλοι οι ρόλοι παιζόταν από άντρες. Οι άντρες ηθοποιοί που ειδικευόταν στους γυναικείους ρόλους ονομαζόταν οναγκάτα ή ογιάμα (女形). Τα επόμενα χρόνια οι οναγκάτα προερχόταν από 3 κυρίως οικογένειες. Δύο βασικοί τύποι ρόλων δημιούργήθηκαν: αραγκότο (σκληρός τύπος) που ξεκίνησε από τον Ιτσικαουα Νταντζουρό (1660–1704) στο Έντο, και γουαγκότο (ελαφρύς τύπος) από τον Σακάτα Τοτζουρό (1647–1709) στις περιοχές του Κυότο και της Οζάκας. Το έργο μάλιστα «Sonezaki Shinju» («Οι αυτοκτονίες των ερωτευμένων του Σονεζάκι») του δεύτερου, καθιέρωσε ένα νέο αγαπημένο θέμα στα έργα του Καμπούκι, τις διπλές αυτοκτονίες των εραστών («shinju mono»), με τόσο μεγάλη επιρροή στο κοινό ώστε τελικά η κυβέρνηση προχώρησε το 1723 σε απαγόρευση όλων των έργων που είχαν ανάλογο θέμα. Το αραγκότο ήταν πιο ζωηρός τρόπος απόδοσης στην οποία ο ηθοποιός υπερέβαλλε στις κινήσεις του, στα κοστούμια και στη φωνή. Το γουαγκότο ήταν πιο κατάλληλο για τραγικές ρομαντικές ιστορίες και ήταν πιο ρεαλιστικός τρόπος παράστασης.

Ηθοποιός Καμπούκι, του Κατσουκάουα Σουνσό (1726–1792)

1673–1735: Η περίοδος Τζενρόκου

Κατά τη διάρκεια της Τζενρόκου, το καμπούκι άνθισε. Η δομή των έργων στυλιζαρίστηκε ακόμα περισσότερο. Συμβατικοί ρόλοι επίσης δημιουργήθηκαν. Το Καμπούκι συνδλέθηκε με το νιτζιο τζορούρι (κουκλοθέατρο) και αλληλοεπηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό. Στα μέσα του 18ου αιώνα το Καμπούκι έχασε τη λάμψη του για ένα διάστημα με το μπουνράκου να παίρνει τη θέση του σαν κύριος τρόπος διασκέδασηςστην Ιαπωνία στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις .

Η ανασύσταση του Καμπούκι στην περίοδο Μέιτζι

Παράσταση καμπούκι γύρω στα 1860

Οι τεράστιες κοινωνικές αλλαγές που ξεκίνησαν το 1868 με την πτώση των σογκούν Τοκουγκάουα, η εξαφάνιση της τάξης των σαμουράι και το άνοιγμα της Ιαπωνίας στη Δύση βοήθησαν στην ανασύσταση του Καμπούκι. Το Καμπούκι άρχισε να προσαρμόζεται στους μοντέρνους καιρούς και συντομα έγινε ξανά δημοφιλής με τις ανώτερες κοινωνικά τάξεις. Το 1887 δόθηκε μάλιστα παράσταση προς τιμήν του αυτοκράτορα.

Πολλά θέατρα Καμπούκι καταστράφησαν κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου και οι σύμμαχοι κατήργησαν προσωρινά την λειτουργία των εναπομείναντων μετά τον πόλεμο. Παρόλα αυτά η κατήργηση ήρθε το 1947 και οι παραστάσεις ξεκίνησαν ξανά.

Resourses:

http://www.gnwsis.gr/

http://el.wikipedia.org/wiki/